Keloidy

Charakterystyka 

Keloidy, znane także jako bliznowce, są łagodnymi nowotworami tkanki łącznej. Wyglądem przypominają twardego guza o gładkiej, często lśniącej powierzchni. Początkowo są czerwone, różowe lub sine, jednak z biegiem czasu mogą przybierać kolor zdrowej skóry, przybierać kolor brązowy, mogą też stawać się twardsze. Keloidy zajmują większy obszar niż rana, na której powstały. Bliznowce mogą wystąpić na każdym obszarze ciała, jednak częściej obserwuje się je w miejscach o zwiększonym napięciu skóry, między innymi na mostku, ramionach, uszach i w okolicy stawów. Mogą pojawić się od kilku tygodni do kilku lat po urazie. Zdarza się, że keloidy powstają samoistnie i ich pojawienie się nie jest związane z wcześniejszym urazem. Keloidom może towarzyszyć ból, pieczenie i świąd, mogą także ograniczać ruchy, jeśli umiejscowione są w okolicy stawów. Bliznowce mogą wpływać negatywnie zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne chorych. 

Czynniki ryzyka 

Keloidy częściej pojawiają się u osób o ciemnym kolorze skóry oraz u osób młodych (10-30) lat, co może być związane z częstszym występowaniem urazów w tym okresie życia lub wyższą niż w późniejszych latach życia aktywnością fibroblastów, które produkują włókna kolagenowe. Na bliznowce bardziej narażone są osoby, które doświadczyły urazu termicznego, chemicznego, mechanicznego, miały wykonany tatuaż, przeszły infekcję (opryszczki, półpaśca, ospy wietrznej), a także te chorujące na trądzik bliznowaciejący. Bliznowce obserwuje się także w przebiegu progerii, sklerodermii, wrodzonej łamliwości kości i zespole Ehlersa-Danlosa. 

Sposób powstawania 

Keloidy powstają, gdy rana goi się w nieprawidłowy sposób. Skóra w odpowiedzi na powstały uraz wytwarza zbyt wiele fibroblastów i zwiększa aktywność hydroksylazy prolinowej, enzymu biorącego udział w syntezie kolagenu, zwiększając 20-krotnie produkcję tego białka. Nadmiar kolagenu prowadzi do tego, że blizna wykracza poza obręb rany, na której powstała. Nie wiadomo, dlaczego keloidy powstają u konkretnych osób, jednak badania wskazują na czynniki genetyczne, immunologiczne, hormonalne i autoimmunologiczne. 

Leczenie 

Uważa się, że leczenie keloidów jest najskuteczniejsze, gdy blizna jest niedojrzała, a nabłonek nieuszkodzony. Dobierając odpowiednią terapię, specjalista bierze pod uwagę wielkość, czas powstania, umiejscowienie i elastyczność keloidów, a także stan zdrowia oraz indywidualne uwarunkowania Pacjenta. W leczeniu bliznowców często stosuje się terapię łączoną bazującą na połączeniu metod dobranych do konkretnego przypadku.

Leczenie keloidów najczęściej na na celu zahamowanie jego wzrostu lub zmniejszenie jego rozmiarów. Aby to osiągnąć stosuje się terapie, których celem jest zmniejszenie proliferacji fibroblastów, aby ograniczyc tworzenie się nowych włókien kolagenowych. Najczęściej wykorzystywanymi metodami są:

Wspomagająco można także stosować terapię uciskową, krioterapię czy terapię okluzyjną preparatami silikonowymi.

Metody chirurgiczne są również brane pod uwagę, jednak ze względu na to, że keloidy mają tendencję do odrastania po ich wycięciu, często rekomenduje się inne rozwiązania. 

Rola kortykosteroidów i laseroterapii w leczeniu keloidów 

W leczeniu keloidów dużą rolę odgrywa stosowanie preparatów zawierających kortykosteroidy. Mechanizm działania kortykosteroidów polega na zmniejszeniu stanu zapalnego, hamowaniu procesów proliferacji komórkowej oraz zmniejszeniu produkcji kolagenu w tkance bliznowatej. To wszystko pomaga zmniejszyć objętość i wygląd keloidu. Jednak ze względu na budowę keloidu, którego tkanka jest bardzo twarda i włóknista, a stopień penetracji aplikowanych na powierzchnię zmiany leków jest niewielka, wykonuje się iniekcje leków steroidowych lub stosuje się metodę LADD. 

Metoda LADD (Laser Assisted Drug Delivery) to innowacyjna technika wykorzystywana w terapii blizn przerostowych, w której stosuje się laser do wspomagania penetracji leków przez skórę. Działanie lasera w metodzie LADD może mieć kilka funkcji. Po pierwsze, może on zwiększać przepuszczalność bariery naskórkowej, ułatwiając przenikanie aplikowanego po zabiegu leku, dzięki temu, że tkanka keloidu zostaje naruszona przez wiązkę lasera w kontrolowany sposób. Zwiększenie potencjału penetracji leków może prowadzić do lepszych wyników w redukcji blizn i poprawy wyglądu skóry. Po drugie, laser może stymulować reakcje biologiczne w skórze, które mogą dodatkowo wspierać proces leczenia, takie jak zwiększenie produkcji kolagenu czy poprawa ukrwienia leczonego obszaru.

Iniekcje kortykosteroidów są metodą, która umożliwia podanie leków bezpośrednio w tkankę keloidu, co zapewnia działanie substancji aktywnych dokładnie w miejscu podania, co zapewne jest zaletą. Ta metoda  ma jednak swoje minusy, m.in. równomierna iniekcja leku w tkankę może być utrudniona ze względu na budowę keloidu, jego zbitą i twardą strukturę, co może wpłynąć na efekty leczenia.

Warto pamiętać, że wszystkie opisane metody leczenia muszą być realizowane w ramach planów zabiegowych opracowanych przez lekarza i najczęściej obejmują serię zabiegów, które muszą być wykonywane w odpowiednich odstępach przez określony czas. Na efekty leczenia wpływ ma wiele czynników, w tym przestrzeganie przez Pacjenta zaleceń przed i pozabiegowych, pielęgnacja blizny zalecona przez specjalistę czy też czas rozpoczęcia leczenia. Leczenie bliznowców nie zawsze przynosi zadowalające rezultaty i blizna ma tendencję do nawrotów.

TOP