Leczenie blizn potrądzikowych
Blizny są widoczną i często także trwałą pozostałością po trądziku, którego nawet stosunkowo łagodny przebieg może mieć konsekwencje w postaci blizn. Niemożliwe jest również przewidzenie, u którego Pacjenta trądzik pozostawi tą niechcianą pamiątkę, a u którego nie. Bliznowacenie może wynikać ze zmian zapalnych lub działań Pacjenta.
Blizny potrądzikowe są bardzo powszechne i występują u jednej na pięć osób, które chorowały na trądzik. Skóra każdego człowieka goi się inaczej i to, czy powstanie blizna, w dużej mierze zależy od naszych predyspozycji genetycznych. Inne czynniki, które mogą przyczynić się do powstawania blizn potrądzikowych to głębokość zmiany trądzikowej w skórze, wyciskanie zmian, kolor skóry, palenie papierosów, czy wreszcie nieprawidłowo lub zbyt późno leczony trądzik. Im większy jest stan zapalny zmian trądzikowych, tym większe prawdopodobieństwo, że powstanie blizna. Jest to jeden z powodów, dla których warto leczyć trądzik tak szybko, jak to możliwe, najlepiej pod kontrolą specjalisty dermatologa.
Istnieją dwa główne rodzaje blizn potrądzikowych, określone przez odpowiedzi tkanek na stan zapalny; blizny przerosłe – spowodowane zwiększonym formowaniem się tkanki oraz blizny zanikowe – spowodowane utratą tkanki.
Na tej stronie znajdziesz informacje na temat różnych rodzajów blizn, które powstają po trądziku, co je powoduje i w jaki sposób można poprawić ich wygląd dzięki odpowiednio dobranemu leczeniu. W Klinice Zakrzewscy dysponujemy wieloma metodami, które skutecznie zmniejszają istniejące blizny potrądzikowe.
Zanikowe blizny potrądzikowe występują częściej niż bliznowce i blizny przerosłe. Do zanikowych blizn potrądzikowych zaliczamy:
Blizny typu ice pick (tzw. sople lodu)
Blizny typu ice pick są często występującym rodzajem blizn, które mogą wystąpić w wyniku procesu gojenia trądziku. Pojawiają się jako małe, ostre wcięcia, które są szersze na powierzchni skóry i zwężają się do punktu, gdy sięgają w dół do skóry. W przekroju przybierają kształt litery V. Nie zawsze są one tej samej wielkości co oryginalna zmiana trądzikowa, z której powstały, ponieważ rozmiar zależy od tego, jak skóra się goi. Blizny typu sopli lodu są bardziej powszechne w obszarach twarzy, gdzie skóra jest cieńsza, takich jak czoło i górna część policzków, i są jednym z trudniejszych rodzajów blizn do leczenia, ponieważ są one zbyt głębokie, aby mogły być leczone przy użyciu konwencjonalnych metod resurfacingu.
Blizny typu rolling scar
Blizny rolling scar (o kształcie walca) charakteryzują się występowaniem włókien wiążących skórę właściwą z tkanką podskórną. Są one zazwyczaj szerokości od 4 do 5 mm. Te blizny nadają skórze walcowy lub falisty kształt (w przekroju przypominają kształt litery M). Skuteczne leczenie blizn walcowych polega na eliminowaniu wiązań podskórnych. Ten rodzaj blizn jest bardziej powszechny w obszarach twarzy, gdzie skóra jest grubsza, takich jak dolna część policzków i żuchwa.
Blizny typu boxcar
Blizny boxcar to rodzaj owalnych lub okrągłych blizn z wyraźnymi krawędziami pionowymi. Blizny te są zazwyczaj szersze na powierzchni skóry, niż blizny typu icepick i nie mają kształtu zbiegającego się jak litera V. Zamiast tego mogą być wizualizowane w przekroju w kształcie litery U, z szeroką podstawą. Blizny typu boxcar mogą być płytkie lub głębokie. Tworzą się częściej w obszarach twarzy, gdzie skóra jest grubsza, takich jak dolna część policzków i okolica żuchwy.
Leczenie blizn potrądzikowych zanikowych
Celem leczenia blizn potrądzikowych jest redukcja widocznych zmian i nadanie skórze bardziej akceptowalnego dla Pacjenta wyglądu. Leczenie może mieć charakter chirurgiczny lub niechirurgiczny.
Techniki chirurgiczne
Istnieją 3 podstawowe techniki chirurgiczne, wykorzystywane w leczeniu zanikowych blizn potrądzikowych; wycięcie z przeszczepem lub bez, podniesienie i podcięcie.
Wycięcie blizn jest stosowaną techniką w przypadku rozproszonych, pojedynczych blizn typu icepick. Każda z pojedynczych blizn może zostać usunięta poprzez wycięcie sztańcą (biopsy punch). Blizna zostaje usunięta aż do poziomu tkanki podskórnej; powstały w ten sposób otwór w skórze jest następnie zszyty. Zabieg wycięcia blizny można przeprowadzić z przeszczepem lub bez. Ten rodzaj terapii może być stosowany do blizn typu icepick i wąskich, głębokich blizn typu boxcar.
Podniesienie blizny sztańcą polega na częściowo bocznym, okrągłym wycięciu granic blizny, przy czym pozostawia się jej głębokie części przylegające do tkanki tłuszczowej. Kiedy brzegi blizny są odizolowane od otaczającej skóry, blizna jest unoszona tak, aby nieznacznie podnieść ją ponad otaczającą tkankę. Podczas zdrowienia tkanka cofa się i zostaje osiągnięty poziom powierzchni skóry twarzy. Nie występuje tutaj ryzyko niedopasowania koloru lub struktury skóry. Podniesienie należy stosować w bliznach typu boxcar, o ostrych krawędziach i dobrze wyglądających podstawach.
Podcięcie (subcision) lub nacięcie podskórne może być stosowane do leczenia blizn walcowatych lub wklęsłych. Ta technika powoduje uwolnienie włókien, które wiążą blizny z leżącymi pod nimi tkankami, co jest przyczyną “zaciągania” blizny poniżej powierzchnię skóry. W trakcie procedury podcinania blizny ostra igła jest wbijana pod skórę, ostrzem równolegle do powierzchni skóry, a następnie przenoszona zamaszystym ruchem w celu przecięcia podskórnych włókien. Dodatkowa poprawa może być osiągnięta w połączeniu techniki podcinania z zabiegiem laserem frakcyjnym lub mikronakłuwania.
Wypełnianie blizn zanikowych może być wykonywane przy użyciu różnymi rodzajami wypełniaczy lub autologiczną tkanką tłuszczową. Usieciowany kwas hialuronowy może być stosowany do wypełniania niektórych rodzajów blizn powierzchniowych i głębokich, jednak ta technika nie znajduje zastosowania w przypadku blizn typu icepick i blizn zwłókniałych. Stosując iniekcje kwasu hialuronowego uzyskuje się czasową poprawę tj. na około 6-12 miesięcy, w zależności od wybranego materiału. Wstrzykiwanie kwasu hialuronowego powinno być powtarzane w celu utrzymania dobrego efektu.
Techniki niechirurgiczne
Techniki resurfacingu mają na celu zniszczenie starego naskórka, ponowne pokrywanie się skóry nabłonkiem i remodeling włókien kolagenowych. Techniki te obejmują peelingi chemiczne, dermabrazję, resurfacing laserem frakcyjnym lub laserem pikosekundowym oraz mikronakłuwanie. Techniki te są najlepszą opcją terapeutyczną, gdy leczenie blizn obejmuje większy obszar. Czasem leczenie trzeba zastosować sekwencyjnie, np. leczenie pojedynczych większych blizn powinno poprzedzić terapię zmian na rozleglejszym obszarze. Aby wzmocnić i podtrzymać efekt leczenia blizn oraz zapobiegać powstawaniu przebarwień, warto włączyć do terapii miejscowe retinoidy, np. Wrinkle Texture Repair marki ZO Skin Health.
Złuszczanie chemiczne to dosyć popularna metoda leczenia blizn potrądzikowych zanikowych. Najbardziej przydatne do wygładzenia małych blizn jest zastosowanie peelingów chemicznych, które działają na średniej głębokości. Takie leczenie nie powinno być stosowane do leczenia blizn typu icepick lub głębokich zwłókniałych blizn. Wielokrotne złuszczanie roztworem Jessnera, kwasem TCA w stężeniu do 35 % lub kwasem glikolowym może przynieść poprawę w przypadku łagodnych blizn. W przypadku głębokich blizn typu icepick i boxcar dobre efekty przynosi technika polegająca na ogniskowym aplikowaniu wysoko stężonego kwasu TCA, podawanego ostrym ostrzem do blizny.
Mikronakłuwanie jest minimalnie inwazyjnym zabiegiem dermatologicznym, znanym również pod nazwą przezskórnej indukcji tworzenia się kolagenu (PIC – percutaneous collagen induction), w którym przy pomocy cienkich igieł umieszczonych w urządzeniu przesuwanych po powierzchni skóry wykonuje się tysiące mikronakłuć. Zabieg ten był początkowo wykorzystywany w celach kosmetycznych – używano specjalnej rolki z igiełkami, aby stymulować produkcję nowego kolagenu i elastyny. Obecnie nie używa się już rolek, a mikronakłuwanie ma zastosowanie w leczeniu wielu chorób dermatologicznych, w tym w leczeniu blizn potrądzikowych. Mechanizm działania mikronakłuwania polega na precyzyjnie kontrolowanym wykonaniu wielu mikroskopijnej wielkości ran w naskórku oraz w warstwie brodawkowej skóry, które ma na celu zainicjowanie reakcji gojenia się ran. Mikroranki powodują mikroskopijne stany zapalne, inicjujące reakcję płytek krwi, które z kolei uwalniają płytkopochodne czynniki wzrostu i aktywują fibroblasty do produkcji nowych włókien kolagenowych.
Terapie laserem są coraz powszechniejszą metodą stosowaną w leczeniu problemów dermatologicznych, w tym blizn. Do nadawania nowego kształtu tkankom blizny i zmniejszaniu rumienia oraz przebarwień pozapalnych PIH najczęściej wykorzystujemy lasery frakcyjne nieablacyjne oraz ablacyjne. Wybór optymalnego systemu laserowego i parametrów zależy od cech blizny.
Laser ablacyjny – emitując wysoką gęstość energii, o bardzo krótkich impulsach, odparowywuje tkanki docelowe z ograniczonym uszkodzeniem otaczającej skóry. Poprawa tekstury skóry i spłycenie oraz poprawa wyglądu blizn są efektem remodelingu kolagenu oraz wygładzenia powierzchni skóry. Przy zastosowaniu lasera CO2 można osiągnąć poprawę od ok. 50 do 80 % w przypadku blizn zanikowych. Przy użyciu tego lasera naskórek i warstwa brodawkowa skóry są odparowane na głębokość od 20 do 60 mikrometrów. Resurfacing ablacyjny może powodować wystąpienie działań niepożądanych takich jak rumień, obrzęk czy wyciek surowiczy. Są to jednak dolegliwości przejściowe i ustępują w ciągu kilku dni. Po zabiegach laserem obszar zabiegowy jest naświetlany Lampą LED Dermalux TRI – WAVE MD, co znacznie przyspiesza proces gojenia.
Laser nieablacyjny - W zabiegach leczenia blizn potrądzikowych laser ma za zadanie zniszczyć tkankę z obszaru blizny i zainicjować proces remodellingu oraz syntezy kolagenu. Laser nieablacyjny ma zdolność do skupienia wiązki w skórze właściwej, minimalizując tym samym ryzyko uszkodzenia powierzchni skóry. W wyniku skupienia wiązki, w naskórku i skórze właściwej powstają tzw. wakuole, jednak indukowany laserem rozpad optyczny (tzw. LIOB) następuje tylko w skórze właściwej, gdzie w wyniku działania lasera zachodzą zmiany polegające na rozpadzie starych włókien kolagenowych. Te zmiany strukturalne w włóknach kolagenowych pobudzają macierze zewnątrzkomórkowej tkanki łącznej do przebudowy. Ponieważ głównym budulcem blizny jest właśnie tkanka łączna, następuje pożądany efekt jej remodellingu. Dzięki temu, że LIOB wystepuje tylko w obrębie skóry właściwej, powierzchnia skóry pozostaje nienaruszona. Dzięki temu gojenie się skóry jest przyspieszone, skutki uboczne są zminimalizowane, a ryzyko wystąpienia przebarwień pozapalnych (PIH) jest znikome.
Blizny przerosłe i bliznowce powstają w miejscu uszkodzenia tkanek skóry, gdzie naturalne procesy naprawcze skóry przebiegają zbyt intensywnie, co prowadzi do nadmiernego odkładania się kolagenu i zmniejszenia aktywności kolagenazy. Blizny przerosłe, wyczuwalne pod palcem, są zazwyczaj w kolorze różowym, wypukłe i twarde z dużą zawartością kolagenu. Mogą powodować świąd. Występują głównie w obrębie tułowia; w górnej i środkowej części pleców, w okolicy mostka i obojczyków, na ramionach, w okolicy mięśni naramiennych.
Bliznowce (blizny keloidowe) tworzą czerwono – purpurowe grudki i guzki, które proliferują poza granicami pierwotnego uszkodzenia skóry. Blizny te mogą pojawiać się długo po pierwotnym uszkodzeniu skóry lub nawet bez jej uszkodzenia. Keloidy występują częściej u osób z ciemniejszą karnacją skóry. Mogą powodować świąd, często ból. Występują głównie w obrębie tułowia; w górnej i środkowej części pleców, w okolicy mostka i obojczyków, na ramionach, w okolicy mięśni naramiennych.
Leczenie keloidów i przerosłych blizn ma na celu ich spłaszczenie, czyli zmniejszenie wysokości blizn, tak aby powierzchnia skóry była wyrównana.
Zastrzyki z kortykosteroidów to bardzo często stosowana metoda leczenia blizn przerosłych i bliznowców. Polega na podaniu bezpośrednio w stwardniałą tkankę keloidu kortykosteroidu za pomocą cienkiej igły. Zmiękczenie blizny oraz złagodzenie świądu następuje już po kilku dniach po pierwszym podaniu leku, natomiast kolejne zabiegi powodują, że blizna zaczyna blednąć i zmniejszać się. Zaleca się wykonanie kilku zastrzyków (w zależności od stopnia zaawansowania blizn) w odstępach od 4 do 6 tygodni.
Terapia uciskowa polega na zastosowaniu opatrunku uciskowego na gojącą się ranę, aby zmniejszyć lub zapobiec powstaniu blizny przerostowej lub bliznowca. Osiągnięcie dobrych efektów terapii wymaga stosowania opatrunku uciskowego przez długi czas.
Fototerapia LED DERMALUX TRI-WAVE MD jest traktowana najczęściej jako terapia wspomagająca inne techniki leczenia blizn. Polega ona na naświetlaniu blizn leczniczym światłem LED pozbawionym negatywnego działania promieniowania ultrafioletowego. Do leczenia blizn wykorzystuje się takie długości fali, które mają zdolność do stymulowania skóry do regeneracji, poprzez zwiększenie cyrkulacji krwi oraz metabolizmu komórek. Co więcej, fototerapia pobudza fibroblasty do syntezy kolagenu, elastyny i glikoprotein, których produkcja jest niezbędna do poprawy wyglądu istniejących blizn. Zabieg ma działanie przeciwzapalne, wyrównuje także koloryt skóry.
Blizny grudkowe okołomieszkowe to kolejny rodzaj blizn potrądzikowych. Są to uniesione, mocne, twarde zmiany potrądzikowe wystające ponad poziom skóry, najczęściej występujące na plecach, ramionach rzadziej na klatce piersiowej i praktycznie nieobecne na twarzy. Powstają one w wyniku utraty białka - elastyny. Blizny te są okrągłe lub owalne, lekko białe, wystające ponad zdrową skórę. Przypominają zamknięte zaskórniki i często są z nimi mylone. Przebicie wierzchołka spiczastym skalpelem odróżnia je od zaskórników, ponieważ nie wychodzi z nich treść.
Leczenie tego rodzaju blizn składa się z dwóch etapów, jak to ma często miejsce w przypadku innych blizn po trądziku. W pierwszym etapie zabiegi mają na celu zmniejszenie wysokości blizny, tak aby powierzchnia skóry powracała do płaskiej. Zabiegi drugiego stopnia na blizny grudkowe okołomieszkowe mają na celu zmniejszenie przebarwień skóry wokół blizny.
W pierwszym etapie leczenia stosuje się zastrzyki z kortykosteroidów. Polega to na bezpośrednim ostrzykiwaniu twardej tkanki blizny cienką igłą, aby zmiękczyć jej włóknistą strukturę i doprowadzić do obniżenia jej wysokości. Etap ten najczęściej wymaga wykonania kilku zastrzyków w odstępach od 4 do 6 tygodni. Wówczas osiąga się najlepsze rezultaty leczenia. W drugim etapie leczenia stosuje się opisane powyżej zabiegi mikronakłuwania oraz laseroterapię, podobnie jak w przypadku leczenia innych rodzajów blizn potrądzikowych.
Umów wizytę
